کد مطلب:8778 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

درباره رد مظالم توضيح دهيد.

مظالم عباد عبارت است از حقوق مالي و بدهيهايي كه از راه ظلم و ستم و زور و اشتباه از قبيل دزدي، غصب، كم فروشي، خيانت و امثال اينها جمع آوري شده و به عهده ذمه انسان آمده كه اگر عين آنها موجود است، بايد خود آنها را بدهد و اگر مصرف و تلف شده، بايد مثل يا قيمت آنها را بدهد. چون منشأ به دست آمدن آنها ظلم و تجاوز عمدي يا سهوي بوده است، به آنها مظلمه و مظالم عباد گفتهاند. در هر صورت حكم آنها همان است كه بيان شد.

حضرت آيت الله فاضل فرموده است: مظالم عباد اصطلاحاً به اموال و بدهيهايي گفته ميشود كه انسان از روي ظلم و بي عدالتي از بندگان خدا گرفته و نپرداخته است و حكم شرعي آن اين است كه اگر صاحب آنها ميشناسد، بايد عين اموال را به آنها بدهد و اگر عين، تلف و مصرف شده، بايد مثل يا قيمت آنها را بپردازد.

اگر صاحب آنها را نميشناسد و معلوم نيستند اين اموال و بدهيها در ذمه شخص باشد، از مصاديق مجهول المالك ميشود. ضمناً آنچه در ماشينهاي عمومي و مسافربري يا در مغازهها از مشتري يا در مسافرخانه و امثال آن جا ميماند و پولي كه اشتباهاً و اضافي به انسان داده ميشود و بعداً متوجه ميشود يا بدهي و خسارتي كه شخص به ديگري وارد كرده و مثلاً ضرر مالي يا بدني كه موجب ديد شده و جبران نكرده و آنچه از اين قبيل امور است، همه دَين است كه اگر طرف را ميشناسد واجب است به هر نحو او را راضي كند و اگر او را نميشناسد، بايد پس از يأس از شناسايي صاحب آن به عنوان مجهول المالك و مظالم عباد به فقير غير سيد صدقه داده شود. همچنين حقوق مالي كه انسان به ديگران مديون شده (مثل نفقه زن و اجرت كارگر و حتي كتك زدن به كودك خود كه موجب ديه شده باشد) و دسترسي به آنها يا ورثه آنها ندارد يا نميتواند آنها را شناسايي كند. در تمام اين موارد واجب است به مقدار يقيني به عنوان مجهول المالك و مظالم عباد به فقير غير سيد صدقه بدهند و خود را برئيالذمه كنند.(1)

پينوشتها:

1 - جامع المسائل، ج 2، س 941.